سیستم درمانی ایران ناتوان از ارائه خدمات

هزینه‌های هنگفت درمانی و نقص در سیستم بیمه درمانی در ایران همواره باعث بروز فجایع بسیاری از جمله مرگ شهروندان شده است. درحالی که 4 سال قبل در آبان ماه 90 بیمارستانی در تهران یکی از فرزندان 4 قلوی یک خانواده را به جای پول گروگان گرفته بود (آدرس خبر: http://www.seratnews.ir/fa/news/39649) در تازه‌ترین مورد از این دست، در «خمینی شهر اصفهان» باز کردن بخیه زخم کودک ۴ ساله‌ای به نام «صدرا زاهد‌پور» که بر اثر حادثه‌ای دچار شکافتگی چانه شد. او به همراه مادرش به بیمارستان دولتی موسوم به «اشرفی اصفهانی» این شهر مراجعه می‌کنند و در بخش اورژانس چانه وی را بخیه می‌زنند. مادر این کودک از پرداخت هزینه اورژانس ناتوان است، هزینه‌ای که طبق قوانین وزارت بهداشت رایگان است (ماده ۹ منشور حقوق بیمار: ب۱۲-۱) در مراقبت‌های ضروری و فوری (اورژانس)، بدون توجه به تامین هزینه‌ی آن صورت گیرد. در موارد غیرفوری (الکتیو) براساس ضوابط تعریف شده است.
مادر «صدرا زاهدپور» به علت فقر و تنگدستی اظهار عجز می‌کند و دکتر و پرستار اورژانس در کمال حیرت و تاسف این مادر اقدام به باز کردن بخیه‌ها کرده و کودک را‌‌ رها می‌سازند. در موارد قبل‌تر نیز از این گونه رفتار‌ها در بیمارستان‌های کشور، اخباری منتشر شده است؛ به عنوان نمونه گروگان گرفتن بیمار برای پرداخت هزینه بیمارستان در آبان‌ ۱۳۹۴ در ایرانشهر.
«محمد نعیم سنجر زهی» بیماری که پس از بستری شدن در بیمارستان «خاتم‌الانبیا» در شهر «ایرانشهر» به ‌دلیل ناتوانی در پرداخت هزینه ۱۴ میلیون تومانی بیمارستان، به مدت ۱۰۲ روز در این بیمارستان گروگان گرفته شده و همین امر موجب تشدید بیماری ایشان شد.
در همین رابطه می‌توان به چندین مورد‌‌ رهاسازی بیماران در سال گذشته در اتوبان‌های پایتخت اشاره کرد. در کشوری که به جان و منزلت انسانی اهمیتی قایل نیستند و عدم اعتنا به منشور حقوق بیمار در ایران مساله جدیدی نیست؛ بارها دیده شده که برخی از پرسنل درمانی، علاوه بر دریافت هزینه بیمارستان، اقدام به اخذ وجه خارج از ضابطه که اصطلاحا به آن «زیرمیزی» گفته می‌شود، می‌کنند و تا این وجه از بیمار دریافت نشود، هیچ اقدام درمانی برای بیماران انجام نخواهد شد.
دسترسی ناکافی به مراکز درمانی، ناکارایی خدمات بهداشت، تحمیل پرداخت هزینه‌های کمرشکن و فقر روزافزون، پیامدهای ناگواری را برای خانوار‌های ایرانی به بار آورده است. این در حالی است که در منشور حقوق بیمار به تفصیل بر کرامت بیماران و انسان‌های درمانده دستوراتی داده شده است. در این منشور افراد جامعه متعهد به حفظ و احترام به کرامت انسان‌ها هستند. این امر در شرایط بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. براساس قانون اساسی توجه به کرامت والای انسانی از اصول پایه بوده، دولت موظف است خدمات بهداشتی‌ – درمانی را برای یکایک افراد کشور تامین کند. بر این اساس ارایه خدمات سلامت باید عادلانه و مبتنی بر احترام به حقوق و رعایت کرامت انسانی بیماران صورت پذیرد.
هرچند قوانین در جمهوری اسلامی ایران سالیان سال است که خاک می خورد و اجرا نمی شود ولی نگاهی به منشور حقوق بیمار خالی از لطف نیست.

حقوق بیمار
۱- دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است.
– ارایه خدمات سلامت باید:
۱-۱) شایسته ‌شان و منزلت انسان و با احترام به ارزش‌ها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد؛
۲-۱) بر پایه‌ی صداقت، انصاف، ادب و همراه با مهربانی باشد؛
۳-۱) فارغ از هرگونه تبعیض از جمله قومی، فرهنگی، مذهبی، نوع بیماری و جنسیتی باشد؛
۴-۱) براساس دانش روز باشد؛
۵-۱) مبتنی بر برتری منافع بیمار باشد؛
۶-۱) در مورد توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت و اولویت‌های درمانی بیماران‌ باشد؛
۷-۱) مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم از پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد؛
۸-۱) به همراه تامین کلیه امکانات رفاهی پایه و ضروری و به دور از تحمیل درد و رنج و محدودیت‌های غیرضروری باشد؛
۹-۱) توجه ویژه‌ای به حقوق گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه از جمله کودکان، زنان باردار، سالمندان، بیماران روانی، زندانیان، معلولان ذهنی و جسمی و افراد بدون سرپرست داشته باشد؛
۱۰-۱) در سریع‌ترین زمان ممکن و با احترام به وقت بیمار باشد؛
۱۱-۱) با در نظر گرفتن متغیرهایی چون زبان، سن و جنس گیرندگان خدمت باشد؛
۱۲-۱) در مراقبت‌های ضروری و فوری (اورژانس)، بدون توجه به تامین هزینه‌ی آن صورت گیرد. در موارد غیرفوری (الکتیو) بر اساس ضوابط تعریف شده باشد؛
۱۳-۱) در مراقبت‌های ضروری و فوری (اورژانس)، در صورتی که ارایه خدمات مناسب ممکن نباشد، لازم است پس از ارایه‌ی خدمات ضروری و توضیحات لازم، زمینه انتقال بیمار به واحد مجهز فراهم گردد؛
۱۴-۱) در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیماری غیر قابل برگشت و مرگ بیمار قریب‌الوقوع می‌باشد با هدف حفظ آسایش وی ارایه گردد. منظور از آسایش کاهش درد و رنج بیمار، توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، معنوی و عاطفی وی و خانواده‌اش در زمان احتضار می‌باشد. بیمار در حال احتضار حق دارد در آخرین لحظات زندگی خویش با فردی که می‌خواهد همراه گردد.